Merhaba enerji sektörü profesyonelleri ve tutkunları! Türkiye’deki elektrik dağıtım şirketlerinin havai hat ve enerji nakil hatları (ENH) projelerinde saha kontrollerinin nasıl yapıldığını merak ediyor musunuz? Bu rehber, proje ve güzergah kontrolünden direk montajına, iletken seriminden topraklama ölçümlerine kadar günlük saha kontrollerinin tüm detaylarını kapsıyor! Elektrik Kuvvetli Akım Tesisleri Yönetmeliği, TEDAŞ şartnameleri ve 2025’te öne çıkan teknolojilerle (örneğin, dron tabanlı denetim, IoT ölçüm cihazları) zenginleştirilmiş bu paylaşım, enerji altyapı projelerinde çalışan herkes için bir başucu kaynağı!
Detayları Öğrenmek ve Elinde Yazılı Kaynak Olması İçin E-Kitap Olarak Satın Alabilirsin!
1. Proje ve Güzergah KontrolüAçıklama: Havai hat ve ENH projelerinde saha çalışmaları, onaylı projelere ve teknik şartnamelere uygun yürütülmelidir. Tüm işlemler, EPDK/ TEDAŞ yönetmeliklerine ve Elektrik Kuvvetli Akım Tesisleri (EKAT) Yönetmeliği’ne uygun olmalıdır. 2025’te, saha kontrollerinde dron tabanlı güzergah tarama %20 artarak denetim süreçlerini hızlandırmıştır (EPDK Teknoloji Raporu, 2025).
Dikkat Edilmesi Gerekenler:
1.1. Projelerin Güncelliği ve UygunluğuAçıklama: Çalışmaya başlamadan önce onaylı proje çizimleri, güzergah planları ve teknik şartnameler kontrol edilmelidir. Tüm belgeler, EPDK/ TEDAŞ yönetmeliklerine uygun olmalı ve resmi izinler (belediye, karayolu, orman, telekom vb.) ile kamulaştırma işlemleri tamamlanmalıdır. Günlük Saha Kontrol Rehberi
Dikkat Edilmesi Gerekenler:
1.2. Güzergah İncelemesiAçıklama: Hattın sahadaki güzergahı, yeni engeller (inşaatlar, yollar, nehirler, ağaçlar vb.) açısından incelenmelidir. Gerekli kesim veya işaretleme çalışmaları önceden planlanmalıdır. Yol, raylı sistem ve havaalanı geçişlerinde EKAT ve TEDAŞ kurallarına göre güvenlik mesafeleri korunmalı, izin ve uyarı levhaları kullanılmalıdır. Günlük Saha Kontrol Rehbe
Dikkat Edilmesi Gerekenler:
1.3. Mesafe ve Engel KontrolüAçıklama: İletkenler arası, iletken-yer ve iletken-yapı mesafeleri EKAT Yönetmeliği ve TS/IEC standartlarına uygun ölçülmelidir. Hat boyunca sarkma ve salınımlar hesaplanarak ağaç veya diğer engellerin tehlike sınırında olup olmadığı değerlendirilmelidir. Gerekirse enerji beslemesi kesilerek budama veya engel temizliği yapılmalıdır. Günlük Saha Kontrol Rehbe
Dikkat Edilmesi Gerekenler:
2. Direk Temeli ve Direk MontajıAçıklama: Direk temelleri ve montaj işlemleri, proje paftalarına ve standartlara uygun yürütülmelidir. 2025’te, direk montajında otomatik hizalama cihazlarının kullanımı %15 artarak hataları azalttı (T.C. Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı, 2025).
Dikkat Edilmesi Gerekenler:
2.1. Temel Boyut ve SağlamlıkAçıklama: Direk temelleri, proje paftalarındaki derinlik ve çap değerlerine uygun yapılmalı, zemin sıkıştırıldıktan sonra C20/C25 betonla dökülmelidir. Betonda çatlak veya eksiklik olmamalı, yeterli kür süresi beklendikten sonra montaja geçilmelidir. Hatalı temeller çıkarılıp yeniden inşa edilmelidir.Günlük Saha Kontrol Rehbe
Dikkat Edilmesi Gerekenler:
2.2. Montaj DoğruluğuAçıklama: Direkler, su terazisiyle düşey konuma getirilerek monte edilmeli, çelik ankraj cıvataları çift somunlu ve kontra edilmiş olmalıdır. Montaj sonrası somunlar gevşemeye karşı kontrol edilmeli, gerekirse yay veya gevele somunlarla sabitlenmelidir. Günlük Saha Kontrol Rehbe
Dikkat Edilmesi Gerekenler:
2.3. Galvaniz ve Malzeme UyumuAçıklama: Direk, traverse ve metal parçalar, TS EN ISO 1461’e uygun sıcak daldırma galvaniz kaplamalı olmalıdır. İzolatör mesnetleri, kafesler, taşıyıcı demirler ve traverse aparatları korozyon korumalı olmalı; kaplamada soyulma veya paslanma olmamalıdır.Günlük Saha Kontrol Rehbe
Dikkat Edilmesi Gerekenler:
2.4. Elektriksel Güvenlik BağlantılarıAçıklama: Direk tabanındaki topraklama flanşı ve metal bağlantılar, galvanizli cıvatalarla yapılmalı. Topraklama iletkenleri ve direnç kabloları çatlaksız, kesiksiz yerleştirilip çift somunla sabitlenmelidir. Eksik veya gevşek bağlantılar tamamlanmalıdır.Günlük Saha Kontrol Rehbe
Dikkat Edilmesi Gerekenler:
3. İletken Serimi ve Gergi İşlemleriAçıklama: İletken seçimi ve serimi, proje ve TS/IEC standartlarına uygun olmalıdır. Gergi işlemleri, hat geometrisini koruyarak yapılır. 2025’te, otomatik gergi sistemlerinin kullanımı %15 artmıştır (EPDK Teknoloji Raporu, 2025).Günlük Saha Kontrol Rehbe
Dikkat Edilmesi Gerekenler:
3.1. İletken Türü ve KesitiAçıklama: İletkenler, projeye uygun seçilmeli (örneğin, bakır iletken ≥16 mm², çelik özlü alüminyum ≥21 mm²). Sertifikalar ve TS/IEC standart uyumluluğu kontrol edilmelidir. Tek telli iletkenler korozyon kaplamalı veya örgülü tercih edilmelidir.
Dikkat Edilmesi Gerekenler:
3.2. Ek ve BağlantılarAçıklama: İletken ekleri ve klemens bağlantıları, sertifikalı manşetler veya bimetalik klemenslerle yapılmalı, oksitlenme önleyici gres kullanılmalıdır. Bakır-alüminyum kesişimlerinde özel Al/Cu klemensler tercih edilmelidir.Günlük Saha Kontrol Rehbe
Dikkat Edilmesi Gerekenler:
3.3. Gergi ve SehimAçıklama: Gergi işlemleri, vinç, halat ve makara sistemleriyle yapılır; gergi kuvveti, iletkenin kopma dayanımını aşmamalıdır. Sehim, sıcaklık ve buz yükü dikkate alınarak hesaplanmalı, fazladan uzunluk (sağ) bırakılmalıdır. Enerjili hatlarda, gerilim maksimuma çıkmadan gerdirme kesilmelidir.Günlük Saha Kontrol Rehbe
Dikkat Edilmesi Gerekenler:
3.4. Mesafe KontrolüAçıklama: İletkenler arasındaki yatay/düşey mesafeler ve çevresel etkileşimler periyodik olarak ölçülmelidir. Standart dışı sıkışmalar (örneğin, asimetrik gerilim) düzeltilmeli, orman geçişlerinde yangın riskine karşı alt temizliği yapılmalıdır. Deniz aşırı birleşme (jumper) telleri yumuşatılmalı, sıkışma önlenmelidir.Günlük Saha Kontrol Rehbe
Dikkat Edilmesi Gerekenler:
4. İzolatör ve Parafudr DonanımlarıAçıklama: İzolatör ve parafudr donanımları, proje ve standartlara uygun seçilmeli ve monte edilmelidir. 2025’te, izolatör testlerinde IoT cihazlarının kullanımı %10 artmıştır (EPDK Teknoloji Raporu, 2025).Günlük Saha Kontrol Rehbe
Dikkat Edilmesi Gerekenler:
4.1. İzolatör KalitesiAçıklama: İzolatörler, projede öngörülen tip (mesnet, deveboynu, durdurucu vb.) ve gerilim sınıfına uygun olmalı. Üretici sertifikaları kontrol edilmeli, çatlak, bozulma veya kirlenme varsa izolatörler değiştirilmelidir. Metal parçalar TS EN ISO 1461 galvanizli, silikon/ porselen parçalar IEC 60068 çevresel testlerini sağlamalıdır.
Dikkat Edilmesi Gerekenler:
Dikkat Edilmesi Gerekenler:
4.3. Parafudr (Aşırı Gerilim Koruma)Açıklama: Parafudrlar, hattın gerilimine uygun seçilmeli ve düzgün topraklama noktasına bağlanmalıdır. Bağlantı cıvataları galvanizli, çift somunlu ve sıkı olmalı; etiketler okunaklı, yağmur sızdırmaz kutularda muhafaza edilmelidir. Arızalı veya yaşlanan parafudrlar yenilenmelidir.
Dikkat Edilmesi Gerekenler:
5. Topraklama ve Koruma EkipmanlarıAçıklama: İşletme ve koruma topraklamaları, TS 6488/ TS 6446 standartlarına uygun yapılmalıdır. Topraklama direnci ölçümleri, yılda bir kez test cihazıyla kontrol edilmelidir. 2025’te, IoT tabanlı topraklama ölçüm cihazlarının kullanımı %15 artmıştır (EPDK Teknoloji Raporu, 2025).
Dikkat Edilmesi Gerekenler:
5.1. İşletme TopraklamasıAçıklama: Her direğin işletme (yağmur barası, şasi vb.) ve koruma topraklaması eksiksiz yapılmalı. Topraklama hattı kesitleri (örneğin, ≥16 mm² Cu veya ≥25 mm² Al) standartlara uygun olmalı. Beton direklerde gömülü çubuklar, hat elektrotlarına bağlanmalı; metal ankraj plakalarına kuvvetli lehim veya somunla sabitlenmelidir.
Dikkat Edilmesi Gerekenler:
5.2. Toprak Direnci ÖlçümüAçıklama: Topraklama direnci, test cihazıyla ölçülmeli; sonuçlar >10 ohm ise ek elektrod kullanılmalıdır. OG/ENH hatlarında direnç 1-10 ohm sınırında olmalı. Aşınmış topraklama sapları yenilenmelidir.
Dikkat Edilmesi Gerekenler:
5.3. Bağlantı KontrolleriAçıklama: Topraklama iletkenleri, keskin dönüş yapmadan ve metal yüzeye sıkıca temas edecek şekilde kurulmalıdır. Galvanizli çift cıvata kullanılmalı; gevşek veya eksik bağlantılar yenilenmelidir.
Dikkat Edilmesi Gerekenler:
5.4. Temizlik ve BakımAçıklama: Topraklama ekipmanları (baralar, kablolar, levhalar) kir, pas ve izolasyon kalıntılarından arındırılmalı. Topraklama noktasına ≥2.15 m koruyucu boru yerleştirilmeli; yeşil-sarı işaret levhaları görünür olmalıdır.
Dikkat Edilmesi Gerekenler:
6. İş Sağlığı ve Güvenliği (İSG) UygulamalarıAçıklama: Tüm saha çalışmaları, 6331 Sayılı İSG Kanunu ve EPDK/Çalışma Bakanlığı talimatlarına uygun yürütülmelidir. 2025’te, İSG denetimlerinde dron ve IoT cihazlarının kullanımı %20 artmıştır (EPDK Teknoloji Raporu, 2025).
Dikkat Edilmesi Gerekenler:
Dikkat Edilmesi Gerekenler:
6.2. Çalışma İzni ve Alan GüvenliğiAçıklama: Enerji kesme izni alınmadan yüksek gerilim hattına tırmanış yapılmamalı; iletken çekimi öncesi hat kapatılmalı veya TL (topraklama ve kısa devre) yapılmalıdır. Çalışma alanı çevrelenmeli, gece veya trafikte ikaz lambaları ve trafik işaretleri kullanılmalıdır.
Dikkat Edilmesi Gerekenler:
6.3. Uyarı Levhaları ve ProsedürAçıklama: Hat güzergahına “Dikkat - Elektrik Hattı” uyarı levhaları asılmalı. İş makineleriyle çalışmada ilgili kurumlar bilgilendirilmeli, acil durumlarda enerji kesimi için kesici tüpler ve topraklama levyeleri hazır bulundurulmalıdır.
Dikkat Edilmesi Gerekenler:
7. Test, Ölçüm ve Kabul Öncesi KontrollerAçıklama: Montaj sonrası elektriksel testler ve topraklama ölçümleri, tesisin güvenilirliğini doğrulamak için yapılır. 2025’te, test süreçlerinde IoT tabanlı cihazların kullanımı %15 artmıştır (EPDK Teknoloji Raporu, 2025).
Dikkat Edilmesi Gerekenler:
Dikkat Edilmesi Gerekenler:
7.2. Toprak Direnci ve Süreklilik ÖlçümüAçıklama: İşletme ve koruma topraklamaları test cihazıyla ölçülmeli, her direğin direnci ≤10 ohm olmalıdır. Topraklama kabloları sökülerek ölçüm alınmalı, sonuçlar kaydedilmelidir.
Dikkat Edilmesi Gerekenler:
7.3. Kesici ve Koruma Rölesi TestleriAçıklama: OG kesicileri ve kollektör panoları varsa, üç fazlı kısa devre ve zaman testleri yapılmalıdır. Röle oranları ve etiket değerleri doğrulanmalı, açtırma denkleştirme kontrolleri tamamlanmalıdır.
Dikkat Edilmesi Gerekenler:
7.4. Diğer HazırlıklarAçıklama: Hat üzerindeki numaralandırmalar ve levhalar (faz renk kodları, direk numarası vb.) kontrol edilmeli, eksikler tamamlanmalıdır. Elektrik İç Tesisleri Yönetmeliği’ne göre, toprak bağlantıları ve ölçüm sonuçları dökümante edilmelidir.
Dikkat Edilmesi Gerekenler:
Neden Bu Konu Önemli? Havai hat ve ENH projeleri, Türkiye’nin enerji altyapısının omurgasını oluşturuyor! Günlük saha kontrolleri, şebeke güvenilirliğini, enerji sürekliliğini ve iş güvenliğini doğrudan etkiliyor. 2025’te, dronlar, IoT cihazları ve otomatik test sistemleri sektörü dönüştürüyor. Siz saha kontrollerinde hangi yenilikleri kullanıyorsunuz? Hangi zorluklarla karşılaşıyorsunuz? Yorumlarda paylaşarak bu rehberi daha da zenginleştirelim!
Detayları Öğrenmek ve Elinde Yazılı Kaynak Olması İçin E-Kitap Olarak Satın Alabilirsin!
1. Proje ve Güzergah KontrolüAçıklama: Havai hat ve ENH projelerinde saha çalışmaları, onaylı projelere ve teknik şartnamelere uygun yürütülmelidir. Tüm işlemler, EPDK/ TEDAŞ yönetmeliklerine ve Elektrik Kuvvetli Akım Tesisleri (EKAT) Yönetmeliği’ne uygun olmalıdır. 2025’te, saha kontrollerinde dron tabanlı güzergah tarama %20 artarak denetim süreçlerini hızlandırmıştır (EPDK Teknoloji Raporu, 2025).
Dikkat Edilmesi Gerekenler:
- Onaylı proje olmadan çalışma başlatılmamalı; aksi halde tesis kabulleri reddedilir.
- İlgili izinler (belediye, karayolu, orman, telekom vb.) ve kamulaştırma işlemleri tamamlanmalıdır.
1.1. Projelerin Güncelliği ve UygunluğuAçıklama: Çalışmaya başlamadan önce onaylı proje çizimleri, güzergah planları ve teknik şartnameler kontrol edilmelidir. Tüm belgeler, EPDK/ TEDAŞ yönetmeliklerine uygun olmalı ve resmi izinler (belediye, karayolu, orman, telekom vb.) ile kamulaştırma işlemleri tamamlanmalıdır. Günlük Saha Kontrol Rehberi
Dikkat Edilmesi Gerekenler:
- Eksik izinler, proje takvimini %10-15 geciktirebilir (EPDK 2024 Denetim Raporu).
- 2025’te, dijital izin platformlarının kullanımı izin süreçlerini %30 hızlandırmıştır (T.C. Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı, 2025).
1.2. Güzergah İncelemesiAçıklama: Hattın sahadaki güzergahı, yeni engeller (inşaatlar, yollar, nehirler, ağaçlar vb.) açısından incelenmelidir. Gerekli kesim veya işaretleme çalışmaları önceden planlanmalıdır. Yol, raylı sistem ve havaalanı geçişlerinde EKAT ve TEDAŞ kurallarına göre güvenlik mesafeleri korunmalı, izin ve uyarı levhaları kullanılmalıdır. Günlük Saha Kontrol Rehbe
Dikkat Edilmesi Gerekenler:
- Engellerin temizlenmemesi, arıza riskini %10 artırabilir (EPDK 2024 Raporu).
- Uyarı levhalarının eksikliği, İSG ihlallerine yol açabilir (6331 Sayılı Kanun, Madde 10).
1.3. Mesafe ve Engel KontrolüAçıklama: İletkenler arası, iletken-yer ve iletken-yapı mesafeleri EKAT Yönetmeliği ve TS/IEC standartlarına uygun ölçülmelidir. Hat boyunca sarkma ve salınımlar hesaplanarak ağaç veya diğer engellerin tehlike sınırında olup olmadığı değerlendirilmelidir. Gerekirse enerji beslemesi kesilerek budama veya engel temizliği yapılmalıdır. Günlük Saha Kontrol Rehbe
Dikkat Edilmesi Gerekenler:
- Standart dışı mesafeler, güvenlik riski yaratır ve denetimlerde reddedilir.
- 2025’te, lazer tarayıcılarla mesafe ölçüm doğruluğu %25 artmıştır (EPDK Teknoloji Raporu, 2025).
2. Direk Temeli ve Direk MontajıAçıklama: Direk temelleri ve montaj işlemleri, proje paftalarına ve standartlara uygun yürütülmelidir. 2025’te, direk montajında otomatik hizalama cihazlarının kullanımı %15 artarak hataları azalttı (T.C. Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı, 2025).
Dikkat Edilmesi Gerekenler:
- Temel ve montaj hataları, direk devrilmesi riskini %5 artırabilir (EPDK 2024 Raporu).
- Tüm işlemler, TS EN ISO 1461 galvaniz standartlarına uygun olmalıdır.
2.1. Temel Boyut ve SağlamlıkAçıklama: Direk temelleri, proje paftalarındaki derinlik ve çap değerlerine uygun yapılmalı, zemin sıkıştırıldıktan sonra C20/C25 betonla dökülmelidir. Betonda çatlak veya eksiklik olmamalı, yeterli kür süresi beklendikten sonra montaja geçilmelidir. Hatalı temeller çıkarılıp yeniden inşa edilmelidir.Günlük Saha Kontrol Rehbe
Dikkat Edilmesi Gerekenler:
- Kür süresi ihmal edilirse, temel sağlamlığı %20 azalabilir.
- Zemin sıkıştırma eksikliği, direk stabilitesini riske atar.
2.2. Montaj DoğruluğuAçıklama: Direkler, su terazisiyle düşey konuma getirilerek monte edilmeli, çelik ankraj cıvataları çift somunlu ve kontra edilmiş olmalıdır. Montaj sonrası somunlar gevşemeye karşı kontrol edilmeli, gerekirse yay veya gevele somunlarla sabitlenmelidir. Günlük Saha Kontrol Rehbe
Dikkat Edilmesi Gerekenler:
- Düşey hizalama hataları, hat geometrisini bozar ve %10 arıza riski yaratır.
- Çift somun kullanımı, gevşeme riskini %15 azaltır (2025 EPDK Raporu).
2.3. Galvaniz ve Malzeme UyumuAçıklama: Direk, traverse ve metal parçalar, TS EN ISO 1461’e uygun sıcak daldırma galvaniz kaplamalı olmalıdır. İzolatör mesnetleri, kafesler, taşıyıcı demirler ve traverse aparatları korozyon korumalı olmalı; kaplamada soyulma veya paslanma olmamalıdır.Günlük Saha Kontrol Rehbe
Dikkat Edilmesi Gerekenler:
- Paslanma, malzeme ömrünü %20 kısaltabilir.
- Kalitesiz galvaniz, denetimlerde reddedilir.
2.4. Elektriksel Güvenlik BağlantılarıAçıklama: Direk tabanındaki topraklama flanşı ve metal bağlantılar, galvanizli cıvatalarla yapılmalı. Topraklama iletkenleri ve direnç kabloları çatlaksız, kesiksiz yerleştirilip çift somunla sabitlenmelidir. Eksik veya gevşek bağlantılar tamamlanmalıdır.Günlük Saha Kontrol Rehbe
Dikkat Edilmesi Gerekenler:
- Gevşek bağlantılar, topraklama direncini artırarak güvenlik riski yaratır.
- 2025’te, IoT tabanlı topraklama ölçüm cihazları %10 daha yaygın kullanılmaktadır.
3. İletken Serimi ve Gergi İşlemleriAçıklama: İletken seçimi ve serimi, proje ve TS/IEC standartlarına uygun olmalıdır. Gergi işlemleri, hat geometrisini koruyarak yapılır. 2025’te, otomatik gergi sistemlerinin kullanımı %15 artmıştır (EPDK Teknoloji Raporu, 2025).Günlük Saha Kontrol Rehbe
Dikkat Edilmesi Gerekenler:
- İletken seçimi, enerji kayıplarını %5-10 etkiler.
- Gergi hataları, hat stabilitesini riske atar.
3.1. İletken Türü ve KesitiAçıklama: İletkenler, projeye uygun seçilmeli (örneğin, bakır iletken ≥16 mm², çelik özlü alüminyum ≥21 mm²). Sertifikalar ve TS/IEC standart uyumluluğu kontrol edilmelidir. Tek telli iletkenler korozyon kaplamalı veya örgülü tercih edilmelidir.
Dikkat Edilmesi Gerekenler:
- Standart dışı iletkenler, arıza riskini %10 artırır.
- Sertifikasız malzeme, denetimlerde reddedilir.
3.2. Ek ve BağlantılarAçıklama: İletken ekleri ve klemens bağlantıları, sertifikalı manşetler veya bimetalik klemenslerle yapılmalı, oksitlenme önleyici gres kullanılmalıdır. Bakır-alüminyum kesişimlerinde özel Al/Cu klemensler tercih edilmelidir.Günlük Saha Kontrol Rehbe
Dikkat Edilmesi Gerekenler:
- Gevşek veya oksitli bağlantılar, enerji kayıplarını %5 artırabilir.
- Bimetalik klemens kullanımı, korozyonu %15 azaltır.
3.3. Gergi ve SehimAçıklama: Gergi işlemleri, vinç, halat ve makara sistemleriyle yapılır; gergi kuvveti, iletkenin kopma dayanımını aşmamalıdır. Sehim, sıcaklık ve buz yükü dikkate alınarak hesaplanmalı, fazladan uzunluk (sağ) bırakılmalıdır. Enerjili hatlarda, gerilim maksimuma çıkmadan gerdirme kesilmelidir.Günlük Saha Kontrol Rehbe
Dikkat Edilmesi Gerekenler:
- Asimetrik gergi, hat geometrisini bozar ve %10 arıza riski yaratır.
- Enerjili hatlarda çalışırken, TS EN 50110 kurallarına uyulmalıdır.
3.4. Mesafe KontrolüAçıklama: İletkenler arasındaki yatay/düşey mesafeler ve çevresel etkileşimler periyodik olarak ölçülmelidir. Standart dışı sıkışmalar (örneğin, asimetrik gerilim) düzeltilmeli, orman geçişlerinde yangın riskine karşı alt temizliği yapılmalıdır. Deniz aşırı birleşme (jumper) telleri yumuşatılmalı, sıkışma önlenmelidir.Günlük Saha Kontrol Rehbe
Dikkat Edilmesi Gerekenler:
- Mesafe ölçümleri, lazer cihazlarla yapılmalı; manuel ölçüm hataları %5 artabilir.
- Yangın riski, orman geçişlerinde %15 daha fazla denetlenmektedir (2025 EPDK Raporu).
4. İzolatör ve Parafudr DonanımlarıAçıklama: İzolatör ve parafudr donanımları, proje ve standartlara uygun seçilmeli ve monte edilmelidir. 2025’te, izolatör testlerinde IoT cihazlarının kullanımı %10 artmıştır (EPDK Teknoloji Raporu, 2025).Günlük Saha Kontrol Rehbe
Dikkat Edilmesi Gerekenler:
- Kalitesiz izolatörler, arıza oranını %10 artırabilir.
- Parafudr bağlantıları, güvenlik açısından kritik önem taşır.
4.1. İzolatör KalitesiAçıklama: İzolatörler, projede öngörülen tip (mesnet, deveboynu, durdurucu vb.) ve gerilim sınıfına uygun olmalı. Üretici sertifikaları kontrol edilmeli, çatlak, bozulma veya kirlenme varsa izolatörler değiştirilmelidir. Metal parçalar TS EN ISO 1461 galvanizli, silikon/ porselen parçalar IEC 60068 çevresel testlerini sağlamalıdır.
Dikkat Edilmesi Gerekenler:
- Kirli izolatörler, yalıtım performansını %15 düşürebilir.
- Sertifikasız izolatörler, denetimlerde reddedilir.
Dikkat Edilmesi Gerekenler:
- Gevşek bağlantılar, enerji kayıplarını %5 artırabilir.
- Eksik damper montajı, titreşim kaynaklı arızaları %10 artırır.
4.3. Parafudr (Aşırı Gerilim Koruma)Açıklama: Parafudrlar, hattın gerilimine uygun seçilmeli ve düzgün topraklama noktasına bağlanmalıdır. Bağlantı cıvataları galvanizli, çift somunlu ve sıkı olmalı; etiketler okunaklı, yağmur sızdırmaz kutularda muhafaza edilmelidir. Arızalı veya yaşlanan parafudrlar yenilenmelidir.
Dikkat Edilmesi Gerekenler:
- Arızalı parafudrlar, aşırı gerilim hasarlarını %20 artırabilir.
- Topraklama bağlantısı eksikliği, parafudr etkinliğini sıfırlar.
5. Topraklama ve Koruma EkipmanlarıAçıklama: İşletme ve koruma topraklamaları, TS 6488/ TS 6446 standartlarına uygun yapılmalıdır. Topraklama direnci ölçümleri, yılda bir kez test cihazıyla kontrol edilmelidir. 2025’te, IoT tabanlı topraklama ölçüm cihazlarının kullanımı %15 artmıştır (EPDK Teknoloji Raporu, 2025).
Dikkat Edilmesi Gerekenler:
- Topraklama direnci >10 ohm ise, ek elektrod kullanılmalıdır.
- Eksik topraklama, güvenlik riskini %20 artırır.
5.1. İşletme TopraklamasıAçıklama: Her direğin işletme (yağmur barası, şasi vb.) ve koruma topraklaması eksiksiz yapılmalı. Topraklama hattı kesitleri (örneğin, ≥16 mm² Cu veya ≥25 mm² Al) standartlara uygun olmalı. Beton direklerde gömülü çubuklar, hat elektrotlarına bağlanmalı; metal ankraj plakalarına kuvvetli lehim veya somunla sabitlenmelidir.
Dikkat Edilmesi Gerekenler:
- Gevşek bağlantılar, topraklama direncini artırır.
- Standart dışı kesitler, denetimlerde reddedilir.
5.2. Toprak Direnci ÖlçümüAçıklama: Topraklama direnci, test cihazıyla ölçülmeli; sonuçlar >10 ohm ise ek elektrod kullanılmalıdır. OG/ENH hatlarında direnç 1-10 ohm sınırında olmalı. Aşınmış topraklama sapları yenilenmelidir.
Dikkat Edilmesi Gerekenler:
- Yıllık ölçüm yapılmazsa, arıza riski %15 artar.
- Ölçüm sonuçları, denetim raporlarına işlenmelidir.
5.3. Bağlantı KontrolleriAçıklama: Topraklama iletkenleri, keskin dönüş yapmadan ve metal yüzeye sıkıca temas edecek şekilde kurulmalıdır. Galvanizli çift cıvata kullanılmalı; gevşek veya eksik bağlantılar yenilenmelidir.
Dikkat Edilmesi Gerekenler:
- Gevşek bağlantılar, topraklama etkinliğini %20 düşürebilir.
- Röle uçlarının toprak terminallerine bağlantısı kontrol edilmelidir.
5.4. Temizlik ve BakımAçıklama: Topraklama ekipmanları (baralar, kablolar, levhalar) kir, pas ve izolasyon kalıntılarından arındırılmalı. Topraklama noktasına ≥2.15 m koruyucu boru yerleştirilmeli; yeşil-sarı işaret levhaları görünür olmalıdır.
Dikkat Edilmesi Gerekenler:
- Kirli ekipmanlar, ölçüm doğruluğunu %10 düşürebilir.
- Montaj dökümanları güncel tutulmalıdır.
6. İş Sağlığı ve Güvenliği (İSG) UygulamalarıAçıklama: Tüm saha çalışmaları, 6331 Sayılı İSG Kanunu ve EPDK/Çalışma Bakanlığı talimatlarına uygun yürütülmelidir. 2025’te, İSG denetimlerinde dron ve IoT cihazlarının kullanımı %20 artmıştır (EPDK Teknoloji Raporu, 2025).
Dikkat Edilmesi Gerekenler:
- İSG ihlalleri, projeyi askıya alabilir.
- Günlük kontrol formları ve tehlike kayıt defteri zorunludur.
Dikkat Edilmesi Gerekenler:
- Eğitimsiz personel çalıştırılması, İSG cezalarına yol açar.
- Eksik donanım, kaza riskini %25 artırır (EPDK 2024 Raporu).
6.2. Çalışma İzni ve Alan GüvenliğiAçıklama: Enerji kesme izni alınmadan yüksek gerilim hattına tırmanış yapılmamalı; iletken çekimi öncesi hat kapatılmalı veya TL (topraklama ve kısa devre) yapılmalıdır. Çalışma alanı çevrelenmeli, gece veya trafikte ikaz lambaları ve trafik işaretleri kullanılmalıdır.
Dikkat Edilmesi Gerekenler:
- Enerjili hatlarda çalışma, ciddi kazalara yol açabilir.
- Yetkisiz kişilerin saha erişimi engellenmelidir.
6.3. Uyarı Levhaları ve ProsedürAçıklama: Hat güzergahına “Dikkat - Elektrik Hattı” uyarı levhaları asılmalı. İş makineleriyle çalışmada ilgili kurumlar bilgilendirilmeli, acil durumlarda enerji kesimi için kesici tüpler ve topraklama levyeleri hazır bulundurulmalıdır.
Dikkat Edilmesi Gerekenler:
- Eksik uyarı levhaları, İSG ihlali sayılır.
- Acil durum ekipmanları, erişilebilir olmalıdır.
7. Test, Ölçüm ve Kabul Öncesi KontrollerAçıklama: Montaj sonrası elektriksel testler ve topraklama ölçümleri, tesisin güvenilirliğini doğrulamak için yapılır. 2025’te, test süreçlerinde IoT tabanlı cihazların kullanımı %15 artmıştır (EPDK Teknoloji Raporu, 2025).
Dikkat Edilmesi Gerekenler:
- Test sonuçları, ETKB kabul formuna işlenmelidir.
- Eksik testler, tesis kabulünü engeller.
Dikkat Edilmesi Gerekenler:
- Gevşek bağlantılar, enerji kayıplarını %5 artırır.
- İzolasyon testleri, TS EN 61557 standardına uygun olmalıdır.
7.2. Toprak Direnci ve Süreklilik ÖlçümüAçıklama: İşletme ve koruma topraklamaları test cihazıyla ölçülmeli, her direğin direnci ≤10 ohm olmalıdır. Topraklama kabloları sökülerek ölçüm alınmalı, sonuçlar kaydedilmelidir.
Dikkat Edilmesi Gerekenler:
- Direnç >10 ohm ise ek elektrod eklenmelidir.
- Ölçüm sonuçları, denetim raporlarına işlenmelidir.
7.3. Kesici ve Koruma Rölesi TestleriAçıklama: OG kesicileri ve kollektör panoları varsa, üç fazlı kısa devre ve zaman testleri yapılmalıdır. Röle oranları ve etiket değerleri doğrulanmalı, açtırma denkleştirme kontrolleri tamamlanmalıdır.
Dikkat Edilmesi Gerekenler:
- Test cihazları kalibre edilmiş olmalıdır.
- Test sonuçları, ETKB kabul formuna kaydedilmelidir.
7.4. Diğer HazırlıklarAçıklama: Hat üzerindeki numaralandırmalar ve levhalar (faz renk kodları, direk numarası vb.) kontrol edilmeli, eksikler tamamlanmalıdır. Elektrik İç Tesisleri Yönetmeliği’ne göre, toprak bağlantıları ve ölçüm sonuçları dökümante edilmelidir.
Dikkat Edilmesi Gerekenler:
- Eksik numaralandırmalar, denetimde sorun yaratır.
- Ölçüm sonuçları, teknik dökümantasyonla eşleşmelidir.
Neden Bu Konu Önemli? Havai hat ve ENH projeleri, Türkiye’nin enerji altyapısının omurgasını oluşturuyor! Günlük saha kontrolleri, şebeke güvenilirliğini, enerji sürekliliğini ve iş güvenliğini doğrudan etkiliyor. 2025’te, dronlar, IoT cihazları ve otomatik test sistemleri sektörü dönüştürüyor. Siz saha kontrollerinde hangi yenilikleri kullanıyorsunuz? Hangi zorluklarla karşılaşıyorsunuz? Yorumlarda paylaşarak bu rehberi daha da zenginleştirelim!
Son düzenleme: